АКАДЕМИК Ж. ЖЕЕНБАЕВ АТЫНДАГЫ ФИЗИКА ИНСТИТУТУ

Директору – Жеенбаев Нурбек Жаныбекович – КР УИАнын корреспондент-мүчөсү

📞: (996-312) 39-18-67

📧: iphysics@naskr.kg

Адрес: 720071, Бишкек, Чүй проспекти, 265-а

Түзүлгөн жылы: Физика институту 1984-жылы академик Ж. Жеенбаевдин демилгеси менен уюштурулган. Академик Ж. Жеенбаев атындагы Физика институту Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын алдыңкы институттарынын бири болуп саналат. Анын курамында 9 илимий-изилдөө лабораториясы бар: лазердик технологиялар; атомдук спектроскопия, порошок материалдары; базальт булалары жана композициялык материалдар; энергияны үнөмдөөчү технологиялар; радиофизика жана атмосфералык процесстер; кристаллофизика жана радиометрия; өтө катуу материалдар жана теориялык физика, аларда жогорку квалификациялуу кызматкерлер эмгектенишет, алардын 18 илимдин доктору, анын ичинде 2 КР УИАнын академиги жана 1 корреспондент-мүчөсү жана илимдин 26 кандидаты бар.

 

Илимий изилдөөлөрдүн негизги багыттары

- берилген касиеттери бар материалдарды алуу,

- плазмалык, лазердик жана нано маалымат технологиялары,

- радиофизика, курчап турган чөйрөнүн физикасы жана озоносфераны изилдөө,

- илимий-техникалык жана эл чарба маселелерин чечүү үчүн аэрокосмостук маалыматты пайдалануу.

Институт өнүгүп жаткан багыттар боюнча маанилүү фундаменталдык жана прикладдык натыйжаларды алды. Институттун жети иштеп чыгуусу Кыргыз Республикасынын Илим жана техника жаатындагы мамлекеттик сыйлыктарына татыктуу болду.

Инститтун илимий эмгектери төмөнкү температурадагы плазманын физикасы (1992-ж.), ядролук геофизика (1994-ж.), катуу заттын физикасы (2000-ж.), теориялык физика (2002-ж.), радиофизика жана санариптик радиорелейлик байланыш (2004-ж.), байланыштын булалуу-оптикалык линияларынын жана заманбап спутниктик технологиялардын негизинде Кыргыз илимий жана билим берүүчү компьютердик тармагын түзүү (2004-ж.), композициялык материалдарды иштеп чыгуу (2010-ж.) Кыргыз Республикасынын илим жана техника жаатындагы Мамлекеттик сыйлыгына жана радиофизика боюнча СССРдин Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болушту (1984-ж.).

 

Эл аралык кызматташтык тажрыйбасы 1998-жылдан баштап биргелешкен эл аралык илимий долбоорлорду аткаруу үчүн эл аралык фонддордун (МНТЦ, НАТО, Гумбольдт фонду ж.б.) гранттарын алуу үчүн конкурстарга активдүү жана ийгиликтүү катышууга мүмкүндүк берди. Бюджеттен тышкаркы 20дан ашык эл аралык долбоорлор аткарылып, андан 130 млн доллардан ашык каражат алынды, алар экспедициялык иштерди аткарууга, заманбап приборлорду сатып алууга жана заманбап жабдуулар менен жабдылган эки борборду – Орто Азия регионунда-толкун диапазонунда радиоастрономиялык методдор менен озон катмарын мониторингдөө үчүн Радиофизикалык обсерваторияны жана зымсыз сенсордук тармактарды жана системаларды колдонуу менен Кыргызстандын проблемалуу аймактарын on-line контролдоонун Радиоэкологиялык борборун түзүүгө мүмкүндүк берди. Каржыланган эл аралык долбоорлордун аткарылышы институтка 2001-жылдан баштап жыл сайын институтта өнүгүп келе жаткан илимий багыттар боюнча эл аралык конференцияларды өткөрүүгө мүмкүндүк берди.

 

Институттун алдыңкы окумуштууларынын жетекчилиги астында корреспондент-мүчө А. Алыбаков, академиктер Ж. Ж. Жеенбаев, А. А. Кутанов, ардактуу академик В. С. Энгельшт тарабынан уюштурулган биздин өлкөнүн чегинен тышкары белгилүү, илимий мектептер атом спектроскопиясы жана төмөнкү температурадагы плазма физикасы, катуу заттын физикасы жана оптика жаатындагы илимий мектептер иштеп жатышат жана азыркы учурда академиктер М. М. Кидибаев, А. А. Кутанов жана корреспондент-мүчө Н.Ж.Жеенбаевдердин жетекчилиги астында иштерин улантып жатышат. Бул мектептерде институтта гана эмес, Кыргызстандын, Россиянын, Франциянын, Германиянын илимий-изилдөө институттарында жана жогорку окуу жайларында эмгектенишкен жогорку квалификациялуу окумуштуулардын – илимдин доктору жана кандидаттарынын бүтүндөй плеядасы өсүп чыкты. Илимий кадрларды натыйжалуу даярдоого институтта иштеп жаткан аспирантура, доктордук жана кандидаттык диссертацияларды коргоо боюнча Диссертациялык кеңеш бардык илимий багыттарды иштеп чыгууга көмөк көрсөтөт, анда Кыргызстандын гана эмес, Казакстандын, Өзбекстандын жана Тажикстандын адистери да диссертациялык эмгектерин коргошот.

Институттагы өнүгүп келе жаткан илимий багыттар боюнча 24 илимдин доктору даярдалды, алардын ичинен төртөө КР УИАнын академиги, бирөө КР УИАнын Ардактуу академиги, 4 КР УИАнын корреспондент-мүчөсү жана 100дөн ашык илимдин кандидаттары даярдалып чыгарылды. Институт РИНЦ системасына кирген 2 мезгилдүү "Физика" жана "Материал таануу" илимий журналын басмадан чыгарат. Физика институтунда эмгектери дүйнөгө белгилүү окумуштуулар иштешет, алардын эмгектери Россияда, АКШда, Англияда, Германияда, Японияда жана башка өлкөлөрдө жарыяланган.